Οι Μοίρες. Στις τρεις πρώτες μέρες το βράδυ θα έρθουν οι Μοίρες. Από δω εξαρτάται η τύχη του παιδιού. Τύχη : Θεότης του πεπρωμένου, θυγάτηρ του Ωκεανού και της Τηθύος, εικονιζόμενη με δεμένους οφθαλμούς. “Θα σκεπάζουν το παιδί με καλό σκέπασμα, σεντόνι κεντητό, μεταξωτό, το καλύτερο που έχουν και θα βάλουν κάτω από το προσκέφαλό του λεπτά.   

Έπειτα θα στρώσουν το τριπόδι με βαγιόλι (υφαντό καλό), θα βάλουν επάνω δυο κούπες με νερό, ένα λαήνι ή μια μποτίλια με κρασί ή ρακί, ένα πιάτο καρύδια, σύκα μουστόπ’τες, τηγανίτες, ένα κουταλάκι χρυσό ή ασημένιο και ό,τι άλλα γλυκά έχουν, για να φαν οι Μοίρες που θα έρθουν τη νύχτα να μοιράνουν το παιδί, να το ευχηθούν να είναι πάντα η μοίρα του γλυκαμένη και δροσισμένη και να του τα δώσουν όλα πλούσια.

Ακόμα θα ξεκλειδώσουν, ν’ανοίξουν όλες τις πόρτες και θα δέσουν και το σκύλο, αν έχουν, για να μη βρουν εμπόδια οι Μοίρες στο δρόμο τους. Οι Μοίρες είναι τρεις ωραίες χρυσοντυμένες γυναίκες. Και να τις δει η λεχώνα την ώρα που έρχονται, δεν πρέπει να κουνηθεί ή να μιλήσει, μην τις κάνει και τρομάξουν ή θυμώσουν και φύγουν κι αφήσουν το παιδί αμέραστο. (άμοιρο, χωρίς να το έχουν μοιράνει).

Η μία έγνεθε, η άλλη μέτραγε και η άλλη έκοβε. Η κάθε μια έλεγε τη γνώμη της πόσο θα ζήσει. Προστάτιδες του τοκετού ήταν η Άρτεμις, η Ήρα, η Λητώ (η μητέρα του Απόλλωνα) και οι Ειλειθύιες θεότητες που προστάτευαν την επίτοκο.

Η θεότητα του τοκετού, η Ειλειθυία, κόρη της Ήρας, κρητικής καταγωγής μαζί με τις τρεις Μοίρες, βοηθούσε στην ομαλή εξέλιξη του τοκετού και γι’αυτό την αποκαλούσαν λυσιζώνο, μητρύπολο, ποτνία. Η Λάχεσις είναι μητέρα που φέρνει το λάχος, το έμβρυο. Η Κλωθώ, η μητέρα της επιτόκου. Η Ατροπός, η μαμή. Οι τρεις Μοίρες που επισκέπτονταν το μωρό τα μεσάνυχτα της τρίτης μέρας, δεν ήταν άλλες από τη γιαγιά, μάνα, μαμμή.

Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά αναφέρει ότι στην Τεγέα υπάρχει ναός και άγαλμα της Ειλειθυίας την οποίαν επονόμαζαν οι τεγεάτες “Εν γόνασι”, στα γόνατα.

Οι Ανεράδες

“Οι Νεράιδες αλλάζουν τα μωρά. Βάζουν τα δικά τους στο σκαφιδάκι (την κούνια) και παίρνουν το δικό σου μωρό.  Γι’ αυτό δεν αφήνουν τις οκτώ πρώτες μέρες τη λεχώνα και το παιδί μονάχους.

Δοξασίες – Βασκανία

Τα ρούχα του παιδιού δεν τα αφήνουν έξω τη νύχτα για να μην τα δουν τα άστρα γιατί το παιδί αναποδιάζει. Αν τα ξεχάσουν έξω πέρα από το ηλιοβασίλεμα τα περνούν από φωτιές τρεις φορές και ύστερα τα φορούν στο παιδί. Κάτω από το μαξιλάρι του μωρού βάζουν ένα κομματάκι ψωμί πέτσα για δύναμη και σφραγίδα της προσφοράς.  Το παιδί όσο είναι αβάφτιστο και ως να χρονίσει δεν το βγάζουν έξω αν δεν έχει πάνω του ένα π’ταράτσι ψωμί.

Πάνω στη σκούφια του μωρού κρεμούν ένα κόκκαλο από το σαγόνι του σαλαχανά ή της χ’λούτσας (είδη ψαριών), σφραγίδα της προσφοράς, σκόρδο μονόγουλο, γαλάζια πέτρα ή κομματάκι από κέρατο του ελαφιού για το μάτι και για να το προφυλάξει από κάθε κακό.

Το μάτιασμα – το ξεμάτιασμα. Τα μικρά και τα όμορα παιδάκια τα έπιανε πολύ το μάτι. Βέβαια το μάτι δεν έπιανε μόνο τα μωρά αλλά και μεγάλους και ζώα και φυτά. Ένας τρόπος ξεματιάσματος ήταν με τις σταγόνες λάδι μέσα στο νερό, αν διαλύονταν τότε το παιδί ήταν ματιασμένο. Για το καλό του παιδιού μουτζούρωναν πίσω το αυτάκι του.

Το Φυλακτό .”Τα φυλακτά τα κάνε από κόκκαλο, πάνε απ’ τ’ Άη – Γιωργιού τη μπόρτα τσαι κόβουν ένα κομμάτι ξύλο, βάζουν λίγο αντίδωρο από τρεις φόρνοι ανατολιτσοί, που τα στόματα τνε τσοιτάζουν την ανατολή, παίρν’νε απ’τη μπάνα που πανίζουν τρία κομματάτσα τσαι βάνουν τσαι λί΄ο τσερί τ’ Επιταφίου. Κάθε μάνα φτιάχνει μόνη τα φυλαχτά τώνε παιδιώτνε.””

“O κόσμος του παιδιού στην παραδοσιακή σκυριανή κοινωνία” – Αλίκη Λάμπρου

https://www.greeka.com/sporades/skyros/history/

http://www.maestraliaskyros.gr